Sığınak Havalandırma Sistemi,Toz Toplama Sistemi, Baca Gazı Arıtma Sistemi, Isı Geri Kazanım Sistemi, Kaynak Dumanı Emme Sistemi ....
Yapı Havalandırma da. 

Yapı Havalandırma sistemleri sayesinde bulunduğunuz ortam koşulları ne olursa olsun siz ihtiyacınız olan hava koşullarında olun ,sıcak veya soğuk, nemli yada kuru ama tozdan, dumandan, zararlı zehirli gazlardan arındırılmış temiz ve ferah bir ortamda.Kısacası yaşanılır bir havada !

Peki nerelerde nasıl yaşanılır bir havaya ihtiyaç duyar ve bunu nasıl sağlarız ?

Hangi ortamlarda hangi uygulamaları kullanmak daha doğru, sağlıklı ve ekonomiktir?

YAPI HAVALANDIRMA UYGULAMALARI

Konutlar

Geleneksel konutlarda havalandırma, kapı ve pencerenin açılması veya buralardan

sızan hava ile doğal olarak gerçekleşir. Enfiltrasyonda (sızıntı) olan hava değişimi normal

hâllerde 0.3 – 0.7 değişim/saat mertebesindedir ki bu yeterli olabilmektedir. Ancak son

yıllardaki gelişmeler konutlarda mekanik havalandırma ihtiyacını ortaya çıkarmıştır.

Bunlardan birincisi yapı tekniğindeki gelişmelerdir. Örneğin, giydirme cephe yapılarda doğal

yolla ve pencerelerin açılması ile havalandırma imkânı ortadan kalkmaktadır.

İkinci ve daha genel olan mekanik havalandırma zorunluluğu ise yapılarda enerji

tasarrufu ile ilgili alınan önlemlerden kaynaklanmaktadır. Örneğin, pencere boyutları

küçülmüş ve pencere, dış kapı, balkon kapısı gibi dışa bakan yapı elemanlarının

sızdırmazlığı son derece azaltılmıştır (Özellikle PVC kapı ve pencerelerde hava sızdırganlık

kat sayısı normal ahşap tek pencerelere göre on beş kat azalmıştır.). Küçük hacimlerde

sigara içilmesi hâlinde saatte bir hava değişimi daha uygundur.

Konut mutfaklarında veya küçük mutfaklarda davlumbaz da kullanılabilir. Konutlarda

banyo ve tuvaletlerde mekanik havalandırmalar tavsiye edilir. Banyo buharları mantar

oluşmasına ve aynaların kararmasına, metalik yüzeylerin paslanmasına neden olur. Ayrıca

tuvaletlerdeki kokunun eve yayılması istenmez. Bu nedenle kullanılacak banyo aspiratörleri

küvet üzerine yerleştirilmeli ve bunların ortama yayılmadan dışarı atılması sağlanmalıdır.

Garajlar

Garajlarda uygun havalandırma olmazsa motor egzozlarında atılan hidrokarbonlar,

kükürt, kurşun ve CO gazları zehirlenmeye neden olur. Garajlar doğal veya mekanik olarak

havalandırılabilir. Doğal havalandırmada, tüm kesitten hava akımı sağlamak için karşılıklı

olarak eşit dağıtılmış açıklıklar bırakılmalıdır. Bunların birbirine olan uzaklıkları yer üstü

garajlarında en çok 35 m, yer altı garajlarında ise 20 m olacak şekilde düzenlenmelidir. Bu

açıklıkların kesitleri orta ve büyük garajlarda park alanı başına 0.06 m2 olmalı, küçük ve orta

garajlarda ise dış kapılarda park alanı başına 150 cm2 kesit oluşturulmalıdır.

Doğal havalandırmanın uygun olmadığı yerlerde mekanik havalandırma

uygulanmalıdır. ASHRAE standartlarına göre kapalı garajlarda m3 başına 14.4 m3/h

havalandırma gerekmektedir. Hava miktarının belirlenmesinde diğer bir yaklaşım saatteki

hava değişim miktarıdır. Bu değer, yine ASHRAE tarafından 4–6 defa/saat olarak

verilmiştir. Enerji tasarrufu açısından fanlar eşit büyüklükte ve birden fazla olmalıdır veya

hızı ayarlanabilen fanlar konmalıdır.

Garajlar için sürekli çalışmada CO seviyesi, 50 ppm değerinde tutulmalıdır. Tehlike

sınırı 100 ppm olup CO miktarı bu değeri kesinlikle aşmamalıdır. Mekanik havalandırmada

özellikle egzoz sistemleri tercih edilir. Her sistem için kurulacak çift egzoz fanı ile garaj

boyunca hiçbir ölü hacim bırakmayacak şekilde düzenleme yapılır. Emişin %50’si tavan

seviyesinden, %50’si de kolonlar boyunca döşeme seviyesine yakın bölümlerden yapılır.

Ticari Mutfaklar

Pişirme cihazlarından yayılan ısının dışarı atılması, pişirme cihazlarından oluşan

buharın dışarı atılması, yemek kokularının kontrolü ve komşu hacimlere geçişin

önlenmesindeki havalandırma tesisleri için uygulama alanı bulunmaktadır.

Lokanta, Kafeterya ve Otel Mutfakları

Büyük mutfaklarda hava hem emilmeli hem de taze hava girişi sağlanmalıdır. Aksi

hâlde komşu hacimlerle ve dış ortam arasında büyük basınç farkları ve istenmeyen hava

hareketleri oluşur.

Mutfağa verilecek taze hava, kışın santralde ortam sıcaklığına kadar ısıtılmalıdır. Yaz

aylarında mutfaktaki sıcaklık kontrolü havalandırma ile sağlanır. Daha iyi uygulamalarda ise

klima santrali kullanılmakta ve hava soğutulmaktadır. Kanal olarak galvaniz sacdan

temizlenebilen yuvarlak kanallar kullanılması hijyenik açıdan gereklidir. Aynı şekilde egzoz

kanalları da galvanizli sacdan ve yuvarlak olmalıdır. Ayrıca egzoz kanallarında sızdırmazlık

tam olarak sağlanmalıdır.

Yatay egzoz kanalları mümkün olduğunca kısa olmalı ve bu kanallara bir eğim

verilmelidir. Kanallarda temizleme kapağı var ise yangın damperi şart değildir. Mutfaklarda

emiş ağzında filtreler bulunmalıdır. Mutfak havalandırılmasında en uygun çözümlerden

birisi davlumbaz kullanmaktır. Mutfak davlumbazları ile kokuyu, ısıyı ve nemi kaynağında

yakalamak imkânı vardır.

Büyük Mutfaklar

Modern uygulamalarda genellikle tavan, duvardan duvara emiş ağızlarıyla kaplıdır.

Yağ filtreleri yüksek (% 99,8) verimli, kolayca çıkarılıp yıkanabilir tiptedir.

Çamaşırhaneler

Çamaşırhane havalandırmasının doğrudan makinelerin üzerinden davlumbazla

yapılması en uygun yöntemdir. Hava besleme menfezleri alt katlarda bulunmalıdır.

Çamaşırhane egzozları çatı üzerinden dışarı atılmalıdır. Taze hava beslemesi, fanla veya

bırakılan açıklıklardan doğal yolla yapılabilir. Egzoz ve beslemenin mekanik olarak yapıldığı

sistemlerde ısı geri kazanım üniteleri kullanılabilir.

İklimlendirilen çamaşırhanelerde hava hareketi için başarı ile uygulanan bir yöntemde

temiz hava beslemesi döşeme seviyesinden, egzoz havası ise üst seviyelerden yapılır.

Böylece hacimde piston şeklinde aşağıdan yukarı doğru bir hava hareketi sağlanır.

Çamaşırhanelerde 15 – 20 defa hava değişimi tavsiye edilir.

Okullar

Okullardaki dershanelerde genellikle teneffüs aralarında pencereler açılarak doğal

havalandırma yapılır. Ancak merkezî santralle veya iç hava kalitesi yönünden daha

sağlıklıdır.

Merkezî havalandırmada hava, koridor tarafındaki duvarda açılan menfezlerde pencere

altlarına üflenir veya hava tavandan üflenir. Pis hava pozitif basınç sayesinde koridora atılır.

Kimya Laboratuvarları

Kimya laboratuvarlarında egzoz havalandırma sistemi kullanılabilir. Deney setleri

üzerindeki davlumbaz hava emişi için aspiratör kullanılabilir. Taze hava odaya döşeme

seviyesinden verilmelidir.

Toplantı Salonları

Toplantı salonlarında havalandırma, sıcak hava ile ısıtma veya klima sistemine ihtiyaç

gösterir. Isı ihtiyacının %50 – %75’lik kısmı radyatörle karşılanır. Hava ihtiyacı kişi

başına 30 m3 / h verilmelidir.

Tuvaletler

Pencerelerle havalandırma yapılmalıdır. Bu kullanışlı olmuyorsa vantilatörle emiş

yapılmalıdır. Hava, koridordan alınmalıdır. Hava değişimi saatte 5 – 8 kez olmalıdır.

Duşlar

Sekizden fazla duş varsa mekanik giriş ve mekanik çıkış yapılmalıdır. Hava değişimi

saatte 8 – 10 kez alınmalı veya duş başına 220 m3 / h hava düşünülmelidir. Dış hava ön

ısıtma ile 30° C’ye getirilmelidir.

Üniversite Anfileri

Anfilerde hava kalitesini düşürerek dinleyicilerin dikkatlerinin dağılmasının

önlenmesi için havalandırma – iklimlendirme sistemi kullanılmalıdır. Sıcaklık 22°C – 25°C,

nem %40 – %60 olmalıdır.

Kişi başına gerekli taze hava miktarı 30 m3 / h, sigara içilen ortamlarda ise 50 m3 / h

olmalıdır. Bu 6 – 8 kerelik bir hava değişimine karşılık gelir, ancak salonlarda hava değişimi

artacaktır.

Anaokulları ve Yuvalar

Anaokulları, yuvalar ve kreşlerde yerden ısıtma tercih edilmelidir. Solunum yoluyla

hastalıkların yayılmaması için mutlaka mekanik havalandırma yapılmalıdır. Besleme santrali

girişinde egzoz havası banyo, mutfak ve WC’den egzoz vantilatörleriyle ve hava sızıntısı ile

kendinden tahliyesi yapılmalıdır. Yetersizse egzoz açıklıkları sınıflar dışında yaratılmalı ve koridorda hava toplayan bir egzoz sistemi oluşturulmalıdır.

Büyük Toplantı, Gösteri ve Spor Salonları

Oturma alanı için kişi başına 0,7 – 1 m2 alan alınarak minimum dış hava miktarı 8– 30

l / s ( 28,8 – 108 m3 / h ) alınır. Görüldüğü gibi havalandırma yükü toplam içerisinde önemli

bir yer tuttuğunda hava sızıntısının önüne geçmek için bu hacimler pozitif basınç altında

tutulur. Bu salonlarda tavan yüksekliği çok fazla olduğundan havanın katmanlaşmamasına

dikkat edilir. Besleme havasını baş üstü seviyesinden veya kotlardan vermek veya havayı

koltuk altlarına veya oturma yerleri civarında alt kotlarda toplamak uygundur. Koltuk

altındaki dönüş menfezlerindeki hız 1,4 m / s değerini aşmamalıdır. Bu hacimlerin biçimine

göre bazen jet tipi 15 – 45 m gibi uzun atışlı difüzörlere gerek duyulabilir veya tavandan

aşağı doğru üfleme yapılabilir. Bu tip, uygulamalarda hava besleme menfezlerindeki ses

seviyesine dikkat edilmelidir.

Spor Salonları

Bu salondaki faaliyetler çok çeşitli olabildiğinden kullanılan fanlar çok kademeli

olmalıdır. Okulların jimnastik salonlarında olduğu gibi küçük uygulamalarda saatte 4 – 6

hava değişimi sağlayacak bir havalandırma yeterlidir. Isıtma ihtiyacı genellikle radyatörle

veya sıcak hava üniteleri ile sağlanır. Soğutma gereksizdir. Büyük spor salonlarında hava

değişim miktarı saatte 2 – 3 defa veya kişi başına 30 – 40 m3 / h alınır.

Konser ve Tiyatro Salonları

Sahne yoğun ışık yükünü % 40 – % 60 oranı kaynağına yakalaması lazımdır. Sahne

besleme havası alt koltuklardan ve sahne arkasından verilip üst kotlarda ışıklar civarında

toplanmalıdır.

Sergi ve Fuar Alanları

Bu tip alanları tek bir santral yerine çok sayıda santral ile beslemek daha iyi olur.

Havalandırma sisteminin %100 dış hava ile çalışabilme özelliği olmalıdır. Sistemde

doğrudan egzoz ağızları ve buraya esnek kanallarla bağlantı imkânı bulunmalıdır. Ana salon içinde, çevresinde lokanta, kafeterya veya ofisler ayrı bir havalandırma ve klima

sistemleriyle havalandırılmalıdır.

Alışveriş Merkezleri ve Dükkânlar

Bu tip yerlerde ısıtma ve soğutma hava ile yapılıyorsa üfleme, camlı vitrin alanına

yoğuşturulmalıdır. Küçük dükkânların iklimlendirilmesi split (ayrık) klima ile yapılmalıdır.

Bu tip cihazlarda kanal uzunlukları tutularak hava hızları tasarımı 4 – 6 m / s tutulmalıdır.

Küçük marketlerde buzdolaplarını havalı kondenserlerinden yayılan ısının bu bölgeden

havalandırma havasının egzoz edilmesi büyük yarar sağlar. Besleme havası ise doğal veya besleme fanı yardımıyla temin edilmelidir. Dükkânlarda havalandırma miktarı olarak 8 hava değişimi alınabilir.

Süpermarketler

Isıtma ve soğutma amacıyla aynı klima santrali ve hava dağıtım sistemi kullanılır.

Birçok mağazada girişte ara bölgesinde ayrı bir ısıtma uygulanarak dışardan soğuk havanın doğrudan içeri girmesi önlenir. Bir başka yöntem ise, kapılara sıcak hava perdesi uygulamasıveya radyant ısıtıcılarla ısıtılmasıdır.

Süpermarketlerde soğuk havanın döşeme seviyesinde çöküp kalması önlenmelidir.

Yerel soğuk havanın sirküle edilmesi gerekir. Bu amaçla dönüş havasının döşeme

seviyesinde emilmesi büyük önem taşır. Dönüş menfezleri özellikle soğutucu vitrinlerin

bulunduğu bölgelerde yetiştirilmelidir. Bu amaçla en iyi çözümlerden biri dönüş havasının döşeme altı kanallarla toplanmasıdır.

Bu döşeme altı kanalları, aynı zamanda soğutucu akışkan boruların geçmesi için de

kullanılabilir. Besleme menfezleri ise tavan seviyesinde olmalıdır. Çatıdaki santrallerden

kısa kanallarla ortama taşınan hava ,tavan seviyesinde dağılır.

Sığınaklar

Sığınak havalandırması için gerekli şartlar:

CO2 oranı %2’den fazla olmamalı, O2 oranı ise % 19’dan az olmamalıdır.

Sığınak havasının ısıtılması veya soğutulması gerekmez.

Dış ortamdaki hava temiz ise bir filtreden geçirildikten sonra sığınağa verilir.

Dış ortamdaki hava zehirli veya radyoaktif madde içeriyorsa dış hava bir kum

filtresinden geçirilerek ön filtrelenir. Kum hücresinde 60m3 / h hava debisi için

1 – 2 m3 kum bulunmalıdır. Kum yüksekliği 2 m ve hava direnci 200 Pa olmalıdır.

BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞI 29.09.2010 TARİH ve 27714 SAYILI RESMİ GAZETEDE YAYINLANMIŞ

Güniz GACANER, Mak. Y. Müh. MMO İzmir Şb.

SIĞINAK YÖNETMELİĞİ

Bu Yönetmelik 3194 sayılı Gmar Kanunun 36 ve 44. maddeleri gereğince hazırlanmıG olup, 9/5/1985 gün, 18749 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Gmar Kanunu’na istinaden çıkarılan ve 2/11/1985 gün, 18916 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan yönetmeliklere ek olarak yayınlanmıtır.

Yayınlanan yönetmelik ile sığınakların çeşit, özellik, yapım, kullanım ve muhafazasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.

KULLANACAKLARA GÖRE SIĞINAK ÇEŞİTLERİ

. Özel sığınaklar: Özel Sığınaklar: Evlerde, Resmi ve Özel idare, fabrika ve müesseselerin bodrumlarında veya bahçelerine yapılan sığınaklar.

. Genel Sığınaklar: Nüfus ve trafik yoğunluğunun fazla olduğu yerlerde dıGarıda bulunan halkın korunmasını sağlamak amacıyla yapılan yapılardır.

KULLANIM AMACINA GÖRE SIĞINAK ÇEŞİTLERİ

. Basınç Sığınakları : Nükleer silahların ani (IGık, ısı, basınç ve ilk radyasyon) ve kalıntı (radyoaktif serpinti) etkileriyle konvansiyonel silahların tesirlerine, kimyasal ve biyolojik harp maddelerine karşı korunmak amacıyla Devlet tarafından inGa edilen sığınaklar,

. Serpinti sığınakları: Bu sığınaklar; kimyasal ve harp maddelerine, nükleer silahların zayıflamıG basınç ve ısı tesirlerine ve konvansiyonel silahların parça tesirlerine karGı da korunmayı sağlamak için inşa edilen sığınaklardır.

SERPİNTİ SIĞINAKLARININ YAPILACAKLARI YAPILAR

.12’den fazla bağımsız bölümü olan sadece konut kullanımlı yapılarda.

.Emsal hesabına konu alanı 1500 m² ve daha fazla alana sahip konut dışı kullanımlı yapılarda.

.Konut kullanımlı bağımsız bölüm sayısı 12’den daha fazla olup, emsal hesabına konu alanı 1500 m² ve daha fazla olan konutla birlikte aynı zamanda konut dışı kullanımlı yapılarda.

.Toplam yatak sayısı 50’den fazla olan yurt, koğuG, misafirhane, yatakhane, bakımevi, otel, pansiyon, hastane gibi kalıcı veya geçici konaklama yapılan tesislerde.

.Toplam yatak sayısı 50’den fazla olan yurt, koğuG, misafirhane yatakhane, bakımevi, otel, pansiyon, hastane gibi kalıcı ve geçici konaklama tesislerinden farklı kullanımları da içeren emsal hesabına konu alanı 1500 m² ve daha fazla olan tesislerde.

.Emsal hesabına konu alanı 3000 m² ve daha fazla olan her türlü sanayi tesislerinde, akaryakıt ve LPG istasyonu, depo, antrepo ile besihane, tavuk çiftliği, sera gibi tarım ve hayvancılık tesisleri.

.Bir imar parselinde aynı veya farklı kullanım kararına haiz birden fazla bina bulunması durumunda, sığınak hesabı her bina için ayrı ayrı yapılabileceği gibi, her bir bina için korunaklı geçiş sağlanarak, her bir bina için gerekli sığınak alanını karGılayacak

ortak bir sığınakta yapılabilir.

.Kişi başına en az net bir metrekarelik sığınak alanı ayrılır.

.Sığınaklarda yapılacak wc, duG ve mutfak niGi bu alana dâhil değildir.

.Sığınak alanı wc, duG ve mutfak niGi hariç net dokuz metrekarenin

altında belirlenemez.

KİŞİ SAYISI BELİRLENMESİ :

. Konutlarda her bir bağımsız bölüm için dört olarak alınır.

. Yurt, koğuG, misafirhane, yatakhane, bakımevi, otel, pansiyon ve hastane gibi kalıcı veya geçici konaklama amaçlı tesislerde onaylı mimari projesinde belirlenen yatak sayısının yüzde yirmi arttırılması sonucu.

. Diğer bina ve tesislerde veya konut ve kalıcı veya geçici konaklama içermeyen mekânlarda, kişi sayısı emsale konu alanın 20 sayısına bölünmesi sonucu.

. Sığınak yapılması zorunlu olan akaryakıt ve LPG istasyonu, depo, antrepo ile besihane, tavuk çiftliği, sera gibi tarım ve hayvancılık tesisleri ve her türlü sanayi tesislerinin doğrudan üretimle ilgili yapılarında kişi adedi, işletme ruhsatına esas onaylı yapı ruhsatı eki mimari projesinin ekinde yer alan fizibilite etüt raporunda belirtilen bir vardiyada aynı anda çalışacak en fazla personel sayısıdır.

SIĞINAKLARIN YAPILIŞI

. Serpinti sığınaklarında her 100 kişi için erkek ve kadın olmak üzere ayrı ayrı birer wc ve lavabo yeri ayrılır. Küsuratlar 100 sayısına tamamlanır.

. Sığınakların iç yüksekliği net 2.40 metreden aşağı olamaz.

. Sığınağı çevreleyen duvar kalınlığı: En az 60 cm. beton, 75 cm. tuğla veya taş ya da tamamen toprağın altında kalmak koşuluyla 90 cm. sıkıştırılmış topraktan olmalıdır.

. Yer ve tavan döGeme kalınlıkları için de aynı ölçülere uyulur.

. Ana yapı ile sığınak arasında yapılacak bağlantı elemanının (geçiş koridoru) duvar, yer ve tavan döGeme kalınlıkları için de bahçede yer altında veya yer üstünde olmasına bakılmaksızın aynı ölçüler dikkate alınır.

. Bağlantı elemanının (geçiş koridoru) genişliği 1.20 metreden az olamaz.

. Sığınağın girişi demir kapılı ve en az bir adet dik açı dönüşlü olmalıdır.

. Net alanı 100 metrekareden büyük sığınaklarda iki çıkışın sağlanması zorunludur.

HAVALANDIRMA:

. Sığınağın çeşidi ne olursa olsun mekanik havalandırma yapılması zorunludur. Koruma zamanlarında dıGarıdan alınan hava; nükleer tip hepa filtre, kum havuzu gibi filtreleme sisteminden geçirilerek sığınak içerisine verilir. BarıG zamanlarında ise dıGarıdan alınan hava en az G4 tipi kaba filtreden geçirilerek sığınak içerisine

verilir.

. Kanal dizaynı, menfez sayısı ve yerleGimi mekanik tesisat proje müellifi tarafından düzenlenir.

. Sığınağın bulunduğu bölgede yangın tehlikesi yüksek ise önce mutlaka kum havuzu sistemi kullanılmalıdır.

. Sığınak havalandırma fanının enerji ihtiyacı fan elektrik motoruna uygun kapasitede bir jeneratör ile karşılanmalı.

. Jeneratör için sığınak alanı dıGında bir alan makine dairesi olarak tasarlanmalıdır.

. Jeneratör egzozu doğrudan dışarıya verilmelidir.

. Jeneratörün devre dıGı kaldığı durumlarda ise, enerji ihtiyacı fana bağlı insan gücü ile çalışan çevirmeli kol yardımı ile karGılanmalıdır.

. Sığınak biriken çöplerin ve insan pisliklerinin kolayca atılmasını sağlayıcı özellikte olmalı.

. Sığınaklardan dıGarı yapılacak pis su bağlantılarında direk olarak kanalizasyon bağlantısı yapıldığı durumda geri tepmeyi engellemek üzere geri tepme ventili uygulaması yapılmalıdır.

SIĞINAK HAVALANDIRMA PROJESİ HAZIRLAMA ESASLARI

GENEL AÇIKLAMA

. TMMOB Makina Mühendisleri Odası Gzmir gubesi Tesisat Mühendisliği Komisyonu olarak birçok ülkenin sığınak havalandırma sistemleri ve yöntemleri araştırılmıştır.

. Sığınakta barınmak zorunda kalacak insanlar için en önemli şeyin yeterli ve temiz havanın sığınak içine uygun koşullarda gönderilmesidir. Bunun için bir insan için gerekli

olan hava miktarları doğru tespit edilmelidir.

. Havanın temizlenmesi için de iki yöntem mevcuttur.

. Birincisinde dış hava kum havuzunda filtre edilerek sığınak mahalline verilmekte.

. ikincisinde ise çeşitli filtreleme teknikleri kullanarak bir havalandırma cihazı ile sığınak mahalline verilmektedir.

. Sığınağın çeşidi ne olursa olsun mekanik havalandırma yapılması zorunludur.

. Sığınağın çeşidi ne olursa olsun, sığınaktan yararlanan insanların bulundukları koruma ortamında, bulunma süreleri boyunca ortam havasının asgari yaşam koşullarına uygun

olması tasarlanmalıdır.

. Sığınak içerisinde yeterli düzeyde hava değişimi sağlanabilmeli, ortamdaki CO2 %2’den fazla ve oksijen seviyesi %19’dan az olmamalıdır.

. Bedensel bir faaliyeti olmaksızın yetişkin bir insanın teneffüs ettiği hava yaklaşık 0.5 m3/h (maksimum 8-9 m3/h), teneffüs edilmiş hava ise 35 °C ve %95’lik neme

sahip olmakta ve ortalama olarak %17 O2 , %4 CO2 ve %79 N içermektedir.

. Radyasyon, biyolojik ve kimyasal tozların ve parçaların sığınak içerisine sızmasını önlemek için iç ortamda dış ortama göre 50 Pa değerinde pozitif basınç yaratılmalıdır.

. Sığınak havası ısıtılmamalı, soğutulmamalı ve nemlendirilmemelidir.

. Gaz, kalorifer ve diğer tehlike arz edebilecek borular mümkün olduğunca sığınak içerisinden geçirilmemelidir.

. içme suyu ve atık su boruları sığınak içerisinden geçirilebilir.

. Elektrik cihazlarının kabloları nemli ortama uygun olarak seçilmelidir.

. Sığınaktaki bütün açılıp kapanan veya dıG bağlantısı olan açıklıklar hava sızdırmaz şekilde yapılmalıdır.

. Sığınaklar bir normal havalandırma bir de koruyucu havalandırma sistemlerini içermelidir.

. Dışarıdaki hava solunabilir kalitede olduğu zaman normal havalandırma devrede olmalı ve dıGarıdan alınan temiz hava G4 kalite toz filtre ile filtre edilip ortama verilmelidir.

. Sığınak havalandırma sisteminin enerji ihtiyacı uygun kapasitede bir jeneratör ile karşılanmalı,

. Dışarıdaki havanın radyasyon, biyolojik veya kimyasal toz ve parçalar ile kirli olduğu durumlarda emilen hava bu kirleticileri tutacak uygun filtrelerden geçirilerek ortama

verilmelidir.

. Yüksek yangın tehlikesinin olduğu yerlerde dış hava mutlaka basınç, sıcaklık ve neme karşı tampon görevi gören kum filtreden geçirilmeli ve daha sonra aktif karbon

filtreden geçirilerek ortama verilmelidir.

SIĞINAK HAVALANDIRMA KAPASiTESi

. Sığınakların mekanik havalandırmasının kapasitesi sığınak büyüklüğüne göre değişmektedir.

. Tabloda verilen sığınak büyüklüğüne göre koruma havalandırma kapasiteleri ve kullanılacak filtreler dikkate alınarak tasarım yapılmalıdır.

. Bu değerler minimum değerler olup hava kalitesini arttırıcı her türlü ilave önlem tasarımda kullanılabilir.

.Sığınak korunma zamanları dışında farklı bir amaçla kullanılacak ise, kullanım

amacına göre normal havalandırma debisinin tasarımcı tarafından belirlenmesi

gerekir.

SIĞINAKLAR İÇİN PLANLANA KUM FİLTRELERİ HESAPLANIRKEN

. 25 kişi arası sığınaklarda kum miktarı 1.50 m3 yüksekliği 1.00 m.

. 25 -50 kiGi arası sığınaklarda kum miktarı 3.00 m3 yüksekliği 1.00 m.

. 50 -150 kiGiye kadar ve kiGi sayısı daha fazla olan sığınaklarda koruma havasının (60m3/h) baGına 1.00 m3 kum hesaplanmalı ve yüksekliği 2.00 m. olmalıdır.

. Kum yüksekliği 2.00 m. olduğunda kum filtrenin basınç kaybı 200 Pa olarak, kum yüksekliği 1.00 m. olduğunda kum filtrenin basınç kaybı 100 Pa olarak alınarak tasarım yapılmalıdır.

. Sığınakta kum filtresi kullanımı tercih edildiğinde, kullanılacak kum, emiG ızgarasını 5 cm. örtecek Gekilde 2-5 mm. tane iriliğinde olmalı ve bunun üzerine 0.4-0.8 mm.

tane büyüklüğünde kuvartz kum kullanılmalıdır.

. Sığınağın bulunduğu bölgede yangın tehlikesi yüksek ise ön filtre olarak mutlaka kum filtresi kullanılmalıdır.

. Kum filtresi üzerinden geçen dış havanın bağıl nemi içeriye oranla daha yüksek olduğundan, havuz içinde yoğuşma meydana gelir ve yoğuGan su kum havuzunun dip kısmında mutlaka bir drenaj tertibatı ile dıGarı atılması gerekir. Bunun için DN 25 çapında bir PVC boru ile suyun dışarı atılması sağlanmalıdır.

. Yangın tehlikesinin az olduğu bölgelerde kum filtresi yapılmayıp koruma anında bir G4 toz filtresi, aktif karbon filtre ve nükleer tip filtre kullanılabilir. Normal halde ise,

sadece G4 toz filtresi üzerinden geçirilen hava içeri verilmelidir.

SIĞINAK TASARIMI YAPILIRKEN DiKKAT EDiLMESi GEREKENLER

. Havalandırmada taze hava girişi ile egzost ve duman tahliyesi çıkışlarının birbirini by-pass etmemesi için aralarında en az 3.00 m. mesafe olmalıdır.

. Bina dışına çıkan havalandırma menfezleri donatılı betona haiz betonarme korugan elemana haiz olmalıdır.

. Havalandırma menfezlerinin bina dıGına çıkan bölümleri mimari şartlar uygunsa binaya duvara bitişik olmalıdır.

. Bir katın (~3.00 m.) üzerindeki acil insan kaçıG mesafeleri kademeli yapılmalıdır.

. Yönetmelikte belirtilen 100 m2 üzerinde sığınaklarda iki acil kaçış menfezi ihtiyacı,

. 500 m2 üzerindeki sığınaklarda insan sayısına göre değerlendirilerek sayıları arttırılmalıdır.

. Sığınak içi hava dağıtım ve egzost kanalları uygun hava dağıtım koGullarını sağlamalı, egzost ve emiş menfezleri arasında yeterli mesafe (min.2.50-3.00m) olmalıdır.

. Kanallardaki hava hızları üfleme ve egzost kanallarında 3 -6 m/s, duman tahliye kanalında 5 -12 m/s alınabilir.

NÜKLEER ÖZELLİKLİ HEPA FİLTRE

. Filtrelerin verimliliği, en son kabul edilen EN 1822 Avrupa Standardına göre filtrenin geçirebildiği en küçük boyutlu partiküllere göre sınıfı H12, MPPS’ye göre verimliliği min. % 99.5 olacaktır.

. Filtre sürekli olarak 120 derece iGletme sıcaklığına göre çalışacak olup kısa sürelerde dayanabileceği en yüksek sıcaklık 220 derece olacaktır.

. Nükleer tesislerde kullanılmak üzere dizayn edilmiG, 610x610x292 mm boyutlarındaki filtreler 3400 m3/h yüksek hava debisinde çalıGacak olup başlangıç basınç

düşümü 250 Pa'dır.

. Aynı teknik özelliklerdeki 305x610x292 mm boyutlu filtrelerden 1700 m3/h hava debisi geçecek ve gene başlangıç basınç düşümü 250 Pa olacaktır. Filtreler 750 Pa

basınca kadar çalıGtırılabilecektir.

. Aktif karbon filtre mini granüllü bir filtredir.

Aktif Karbon Filtrenin Teknik Özellikleri:

Boyut: 592x592x292 mm Debi: 3400 m3/h Başlangıç basınç düşümü: 90 Pa Aktif karbonun gözeneklerinin tıkanmaması için, filtre önünde partikülleri süzebilecek Gekilde G4 verimliliğinde genişletilmiş yüzeyli kompakt filtre veya torba filtre bulunmalıdır.